360

Ook de artistieke film kent zijn clichés. Zoals de mozaiekfilm, hier weer eens over de eeuwige zoektocht naar liefde & geluk.

De nieuwe film van de Braziliaanse regisseur Fernando Meirelles (City of God, The Constant Gardener) begint in Wenen, bij een louche fotograaf die nerveuze jonge vrouwen portretteert voor hun online-profiel als beginnend callgirl. Wanneer we na veel omzwervingen ten slotte met een draai van 360 graden op ons uitgangspunt zijn teruggekomen, zijn we acht grenzen overgestoken, hebben zeven talen horen spreken en minstens tien hoofdpersonen ontmoet.
We hebben gezien hoe een echtpaar op het dwaalspoor van overspel raakt en in gewetensnood komt, hoe een bedrogen jonge Braziliaanse strandt in een sneeuwstorm in Denver en daar een ingrijpende ontmoeting heeft, hoe een Algerijnse man verscheurd wordt tussen verboden liefde en zijn geloof, hoe een wegens seksueel misbruik veroordeelde man voor een zware beproeving komt te staan, en vooral hoe dat allemaal met elkaar verbonden is.
Voor de structuur van dit wereldomspannende kettingverhaal hebben de makers zich laten inspireren door het destijds veel opschudding veroorzakende stuk Reigen (1920) van de Oostenrijkse toneelschrijver Arthur Schnitzler. Om het filosofisch karakter te benadrukken opent 360 met een wijs klinkend gezegde over de splitsingen die we op ons levenspad tegenkomen.
De toon is serieus en soms melancholisch. We begeven ons van het ene indringende en aangrijpende moment naar het andere en het is zeker geen straf dat allemaal mee te beleven. Toch lijkt de mozaïekfilm een artistiek cliché geworden.
Want hoe mooi al die tragiek, pijn, hoop en verlossing ook met elkaar vervlochten zijn, de meerwaarde van die hele constructie blijft twijfelachtig. Ja, natuurlijk is iedereen in de wereld met anderen verbonden, en natuurlijk is iedere keuze het begin van weer een nieuwe kettingreactie, maar klinkt dat zo langzamerhand niet als een dooddoener?
Deze film, die waarachtig en gevoelig wil zijn en dat tot op zekere hoogte ook is, had meer scherpte, focus en slagkracht kunnen gebruiken. Gelukkig zijn de acteurs voortreffelijk. Met name Anthony Hopkins weet te raken als de naamloze man in het vliegtuig wiens leven na de verdwijning van zijn dochter tot stilstand is gekomen.

Leo Bankersen