Oktober 1997, nr 182

Filmfestival Venetië

Woody en Marcello babbelen lekker weg

Speciale onderscheidingen waren er dit jaar op het Filmfestival Venetië voor Stanley Kubrick, Alida Valli en Gérard Depardieu. Twee andere boegbeelden uit de filmwereld werden geëerd met een meer filmische ode. Woody Allen was het stralende middelpunt in Barbara Kopple's film Wild man blues, over Woody's jazz-tour door Europa. En in Marcello Mastroianni, mi ricordo, si io mi ricordo konden we de zwanenzang bijwonen van de eind vorig jaar overleden acteur. Het was ook zijn karakteristieke pose uit La dolce vita die dit jaar pontificaal op de festivalposter prijkte.

Cover catalogus Filmfestival Venetië 1997, het festival was opgedragen aan Mastroianni.

Woody Allen's verbondenheid met het Filmfestival Venetië is hecht. Net als vorig jaar met Everyone says I love you, beleefde zijn nieuwste film Deconstructing Harry er opnieuw zijn wereldpremière. Deconstructing Harry was zelfs de openingsfilm van het festival, maar omdat Allen niet van competities houdt, dong hij niet mee naar de Gouden Leeuw. Tot teleurstelling van de organisatoren was Allen opnieuw niet te verleiden om het festival te bezoeken. Hij schijnt zich geëxcuseerd te hebben met de woorden: "Mijn hart is in Venetië, maar de rest van mijn lichaam blijft in New York."

Intimiteit
Dat Woody Allen naast filmregisseur ook een gedreven klarinetspeler is, moge bekend zijn. Dat zijn talenten zelfs zover gaan dat hij vorig jaar, samen met een professionele Dixieland-band een tournee door Europa maakte, waarbij naast Parijs en Londen een groot aantal steden in Italië werd aangedaan, is wellicht minder bekend. Documentairemaakster Barbara Kopple, in Venetië aanwezig, had Allen nog nooit horen spelen, maar toen ze gevraagd werd om een film te maken over diens tour, hapte ze meteen toe. Met muziekdocumentaires als No nukes en Hurricane Irene op haar naam, wist ze wat haar te wachten stond. De enige voorwaarde die Kopple stelde was dat ze volledig de vrije hand zou hebben.
Dat Allen hierin vrij ver ging blijkt uit een aantal openhartige scènes. Het meest opvallende is de ontspannen manier waarop hij met zijn nieuwe geliefde Soon-Yi Previn omgaat. We zien beide in hun kamerjassen door hotelgangen slenteren en in hun badkleding in een zwembad. De talloze live-registraties van de concerten geven een aardig beeld van Allens toch niet geringe muzikale gaven en de korte gesprekjes tussendoor zijn bij vlagen zeer amusant. Het hoogtepunt in de film is het bezoek aan zijn hoogbejaarde ouders, die respectievelijk 93 en 96 jaar oud zijn. Zij bewaren al zijn prijzen en onderscheidingen en zijn moeder verwijt hem nog steeds dat hij in de showbusiness is gaan werken en geen drogisterij is begonnen.
Jammer genoeg blijft Kopple's portret, in weerwil van haar intenties, erg op de vlakte. "Ik maak al heel lang documentaires. Voor mij is de mate van intimiteit die je bereikt met de geïnterviewde het belangrijkste aspect van een film. Ik wil als het ware in iemand kunnen kruipen om alles naar boven te kunnen halen wat ik tegenkom. Ik wilde Woody Allen van een kant laten zien, die nog niemand van hem kende," aldus Kopple. Dat lukt haar helaas uitsluitend in de openingsscène van de film, waarin Allen zittend op de achterbank van een taxi vertelt over zijn problemen met reizen. Voor de rest speelt hij overduidelijk de rol van de geslaagde en gevatte komiek of gaat hij helemaal op in zijn optredens. Wild man blues zal waarschijnlijk worden vertoond tijdens het IDFA in december, later wordt de film uitgebracht door Concorde Film.

Slaapaanvallen
In aanwezigheid van de maakster Anna Maria Tato werd in de Sala Grande van het Palazzo del Cinema de documentaire Marcello Mastroianni: mi ricordo, si io mi ricordo vertoond, de film die in een verkorte versie reeds in Cannes te zien was. Vooraf vertelde Tato dat het de wens van Mastroianni was geweest om de film op te dragen aan de roemruchte geschiedenis van de Italiaanse film. De vertoning werd helaas ontsierd door berichten in de Italiaanse pers dat de dochters en ex-vrouwen van Mastroianni de rechten opeisten van de film. Met een totale lengte van vier uur doet de documentaire een groot beroep op het uithoudingsvermogen van de kijker. De zaal was ook niet volledig uitverkocht.
Alleen de meest trouwe Mastroianni-aanhangers waren present: de types die de monoloog uit La dolce vita waarin Mastroianni Anita Ekberg in de Trevi-fontein toespreekt uit hun hoofd kennen. Maar zelfs zij moesten een gevecht leveren met slaapaanvallen. Tato was de laatste levensgezellin van Mastroianni, maar ze is allerminst een begenadigd filmmaakster. Mastroianni vertelt bijna aan één stuk door en zit meestal alleen in beeld. We zien hem luierend in zijn geliefde baai van Napoli, op een boot de rivier de Douro in Portugal afzakkend of wandelend in Rome. Het is een langdradig ego-document, waarin de interviewstukken in onsamenhangende volgorde worden afgewisseld met fragmenten uit zijn films. De bekende scènes zijn een feest van herkenning. Ook de onbekendere stukken uit de meer dan honderd films waarin Mastroianni speelde zijn aardig om te zien. Opvallend vaak speelde hij een aan lager wal geraakte loser en niet de uitgekauwde rol van de latin lover, een rol die hij zelf, zo verklaart hij in de film, verfoeide.
Na afloop stond iedereen in de zaal op om voor Tato te applaudisseren. Ze had, waarschijnlijk overmand door emoties, de zaal echter al verlaten. Dochter Chiara Mastroianni, opvallend afwezig, verklaarde de volgende dag in de Corriere della Sera dat ze niet eens was uitgenodigd, maar wel een accreditatieformulier van de organisatie had ontvangen. 'Non si fa cosi', oftewel: zoiets doe je toch niet, zo stelde ze aan het eind van het interview terecht.

François Stienen