Mei 2004, nr 255

The mother

Klusjesman wakkert waakvlam aan

De regisseur van Notting Hill en de scenarioschrijver van Intimacy sloegen de handen ineen voor een huiselijk drama waarin een oudere weduwe het aanlegt met een veel jongere minnaar.

Opnieuw leven.

De klusjesman in The mother is geknipt als filmminnaar. Hij is fysiek - met rommelig haar en baard staat hij in strak t-shirt een plank te zagen -, licht ontvlambaar en gevoelig. Zijn dierbaarste bezit is het boodschappenlijstje dat hij eens in de oude jas van zijn vader vond. Het is deze man die May, een weduwe van in de zestig, uit haar schulp doet kruipen en weer van seks laat genieten. Het leeftijdsverschil is zo'n dertig jaar, en dat is dan ook 'het spraakmakende' aan dit BBC-drama. Een film met waarheidsgetrouwe seks (zoals in Intimacy) of seks met 60-plussers is nog steeds opzienbarend, maar interessanter is eigenlijk het feit dát dit nog opzien baart.
Blijkbaar willen we wel films zien die authentiek aandoen maar het moet niet te gek worden. Ook realistische films met onaangename personages zijn hetzelfde lot beschoren. We gaan liever niet naar de bioscoop om naar onsympathieke mensen te kijken. Gek genoeg hebben veel filmpersonages nog altijd de loodzware taak om een voorbeeldfunctie te vervullen: zó zouden we moeten of willen zijn, en als mensen slecht zijn in een film dan kunnen we daar gewoon van gruwen of genieten, omdat je je niet voelt aangesproken - het zijn altijd de anderen die slecht zijn.

Witte wijn
In The mother wordt begrip gevraagd voor de 'immorele' daden van May. Is het slecht van May dat ze seks heeft met die klusjesman terwijl hij de vriend is van haar dochter? Niet als je ziet hoe ze verandert van een tuttige jurken dragende echtgenote in een smeltende vrouw, die voelt dat haar lichaam weer mooi gevonden wordt. Dat ze haar nerveuze, te veel witte wijn drinkende dochter nog verder in een identiteitscrisis duwt, lijkt haar niet te deren. In huilerige gesprekken komen de verwijten van de dochter op tafel: moeder heeft nooit affectie getoond, ze denkt alleen aan zichzelf, "en ik dan?"
Dit soort uitroepen moet het drama onderstrepen en dus vinden we ook uitspraken als "oud worden, daar ben er nog niet klaar voor" en "ik weet niet wat ik moet doen". Ook hebben sommige scènes een hoog tv-filmgehalte, met May op een bankje die onder begeleiding van pianomuziek heel introspectief naar kinderen op een schommel kijkt. The mother begint mooier als kitchen sink-drama met observaties van ogenschijnlijk huiselijk geluk: begroetingen door familieleden, een luidruchtig diner en een zieke vader die zegt dat hij het meest trots is op zijn familie. Het eindigt met hysterische taferelen die deze uitspraak een bittere bijsmaak geven.
Een aantal jaren geleden was het de Spaanse film El pajaro de la felicidad die de innerlijke wereld verbeeldde van een vrouw die zichzelf in een gehuurd buitenhuis opnieuw moet ontdekken. Regisseur Roger Michell (Notting Hill, Changing lanes) en scenarioschrijver Hanif Kureishi (Intimacy, Sammy and Rosie get laid, My beautiful laundrette) laten hun film The mother ook in andermans huis afspelen, in dit geval van haar zoon en dochter bij wie ze logeert. Hier denkt ze haar oude leven, gesymboliseerd door de oudemannensloffen van haar overleden man, achter zich te kunnen laten. Het ontlokt haar de mooiste uitspraak van de film: "Lieve God, laat ons leven voordat we dood gaan."

Mariska Graveland

The mother
Engeland, 2003
Productie: Kevin Loader
Regie: Roger Michell
Scenario: Hanif Kureishi
Camera: Alwin Küchler
Montage: Nicolas Gaster
Art direction: Mark Tildesley
Muziek: Jeremy Sams
Met: Anne Reid, Daniel Craig, Cathryn Bradshaw, Steven Mackintosh
Kleur, 112 minuten
Distributie: Bright Angel
Te zien: vanaf 6 mei